چگونه کتاب الکترونیکی بسازیم؟ (۷ قدم تا ساخت ایبوک)

بروز‌رسانی‌شده در تاریخ 1402/11/28

اگر چه سرانه مطالعه ما ایرانی‌ها به‌شدت کم است، اما ظهور کتاب‌های الکترونیکی کمی این درد را التیام بخشیده.

با کتاب‌های الکترونیکی خواندن کتاب راحت‌تر شده، و هر مطلبی بخواهیم در کتاب پیدا کنیم نیاز به ورق زدن ندارد، کافیست از انگشتمان استفاده و در کتاب جستجو کنیم! از طرفی این کتاب‌ها دوستدار محیط‌زیست هستند و به‌جای دردسرهای تجدید چاپ قابلیت به‌روزرسانی سریع و بی‌دردسر دارند.

📖 اگر در این مقاله هستید؛ یعنی عزمتان را جزم کرده‌اید تا دانشتان را در قالب یک کتاب الکترونیکی منتشر کنید. این برای ما واقعاً قابل ستایش است. لطفاً با ما همراه باشید تا در ۷ گام روند تولید کتاب الکترونیکی را با شما در میان بگذاریم.

📌 قبل از اینکه وارد گام‌های نوشتن کتاب الکترونیک شویم، بیایید چند موضوع را با هم بررسی کنیم.

کتاب الکترونیک چیست؟

کتاب الکترونیک یک کتاب کوچک و کم‌حجم است که روی موبایل و کامپیوتر یا دستگاه‌های کتاب‌خوان خوانده می‌شود.

فرمت‌های کتاب الکترونیکی

رایج‌ترین فرمت کتاب الکترونیکی pdf است. اما محبوبیت فرمت epub به دلیل راحتی خواندن روی موبایل و تبلت دست‌کمی از پی‌دی‌اف ندارد. یکی از دلایل محبوبیت epub این است که متناسب با ابعاد دستگاه موبایل یا تبلت نمایش داده می‌شود.

مزایای کتاب الکترونیک

+ فروش راحت

ایبوک‌ها نوعی محصول دیجیتال به‌حساب می‌آیند. این نوع کتاب‌ها برای فروشنده دردسر بسته‌بندی و ارسال را نخواهند داشت و هر لحظه قابل خرید و دانلود هستند.

+ تولید راحت

تنها چیزی که برای ساخت ایبوک لازم دارید، یک کامپیوتر، نرم‌افزار ورد و ابزار تبدیل فرمت aspose است.

+ ادیت و به‌روزرسانی راحت

یکی از مهم‌ترین مزایای ایبوک‌ها برای خریدار و نویسنده امکان به‌روزرسانی در لحظه است. اگر قرار باشد فصلی به کتاب اضافه شود، نویسنده به‌راحتی به همان نسخه فعلی اضافه می‌کند و خریدار هم نیازی به خرید نسخه جدید نخواهد داشت.

+ خواندن بهینه‌تر و راحت‌تر

همان‌طور که گفتیم ای بوک‌ها به‌راحتی در موبایل شما در دسترس هستند و می‌توانید صدها کتاب را همزمان با خودتان داشته و در هر ابعاد، فونت و رنگ صفحه که راحت باشید می‌توانید آن‌ها را بخوانید.

ایبوک‌ها را با چه اهدافی استفاده کنیم؟

اگر کسب‌وکاری دارید، تولید و انتشار ای بوک یکی از بهترین روش‌های جذب مشتری و جمع‌آوری لید (سرنخ) است. علاوه بر این با ایبوک می‌توانید خودتان را در ذهن مشتریانتان به‌عنوان یک متخصص نشان داده و او را ترغیب کنید تا برای یادگیری بیشتر شما را دنبال و از محصولات شما استفاده کند.

خب حالا که تا حدودی با کتاب الکترونیک آشنا شدید بهتر است برویم سراغ اصل مطلب.

۷ گام ساخت کتاب الکترونیکی یا ایبوک

در این بخش فرض کنید می‌خواهیم در مورد “مدیریت زمان” یک کتاب بنویسیم، در ادامه قدم‌به‌قدم مراحل نوشتن آن را با هم طی می‌کنیم.

1. مشخص کردن هدف کتاب

یکی از مهم‌ترین اقدامات قبل از نوشتن کتاب این است که هدفتان را از نوشتن آن مشخص کنید.

برای مثال کتاب شما می‌تواند:

• یک محصول آموزشی (برای فروش) باشد.
• به هدف نشان دادن تخصصتان نوشته شود.
• یک ابزار برای جمع‌آوری اطلاعات مشتریان باشد.
• برای تبلیغ و بازاریابی یکی از مهم‌ترین محصولاتتان نوشته شود.

2. انتخاب موضوع مشخص و نیچ

در ابتدای این بخش گفتیم که فرض کنید می‌خواهیم در مورد “مدیریت زمان” کتابی بنویسیم. اما این موضوع خیلی کلی است. اگر اصطلاح نیچ مارکت را شنیده باشید، اینجا می‌خواهیم از آن استفاده و موضوع را به اصطلاح نیچ و خاص انتخاب کنیم. مثلاً موضوع کتاب ما می‌تواند “آموزش مدیریت زمان برای فریلنسرها” باشد.

این موضوع را به‌عنوان “ساختمان اصلی کتاب” در نظر بگیرید و مراحل بعدی را با ما همراه باشید.

3. انتخاب عناوین اصلی کتاب

حال که ساختمان اصلی کتاب را مشخص کردیم، بیایید با مشخص کردن عناوین اصلی طبقات آن را هم مشخص کنیم.

برای نوشتن کتاب “آموزش مدیریت زمان برای فریلنسرها” چه عناوین اصلی می‌تواند مهم‌ترین موضوعات باشد؟ به نظرم اگر کمی در این زمینه اطلاعات و تخصص داشته باشید، با من موافقید که موضوعات اصلی این کتاب می‌تواند شامل عناوین زیر باشد:

۱. اهمیت هدف‌گذاری برای مدیریت زمان
۲. اصول هدف‌گذاری صحیح
۳. تبدیل اهداف به اقدامات
۴. اولویت‌بندی اقدامات
۵. برنامه ریزی هفتگی و روزانه
۶. تخمین زمان پروژه
۷. ابزارهای مدیریت پروژه برای فریلنسرها
۸. تاثیر عوامل محیطی در مدیریت زمان
و…

4. انتخاب زیر عنوان فرعی برای عناوین اصلی

حال که عناوین اصلی کتاب را مشخص کردیم باید برای هر کدام “موضوع‌های فرعی” پیدا و هر طبقه از ساختمان کتاب را اتاق بندی کنیم.

برای مثال می‌توانیم برای عنوان اصلی “اهمیت هدف‌گذاری برای مدیریت زمان” موضوعات فرعی زیر را در نظر بگیریم:

۱.۱ افزایش تمرکز با هدف‌گذاری
۱.۲ مدیریت زمان با تمرکز لیزری
۱.۳ هدف‌گذاری و افزایش سرعت و کیفیت
و…

5. طرح سؤال برای عناوین فرعی

در این مرحله برای موضوع‌های فرعی که در قسمت قبل مشخص کردیم باید چند سؤال دقیق مطرح کنیم. مثلاً برای موضوع فرعی “مدیریت زمان با تمرکز لیزری” می‌توانیم سؤالات زیر را مطرح کنیم:

۱. چرا هدف‌گذاری تمرکز ما را افزایش می‌دهد؟

۲. چه ارتباطی بین تمرکز و مدیریت زمان وجود دارد؟

۳. چطور بفهمیم تمرکز لیزری داریم؟

۴. چه راهکارهایی برای افزایش تمرکز لیزری وجود دارد؟

۵. هدف گذاری چه تأثیر روی سرعت و کیفیت کار ما دارد؟

خب تا اینجا داریم به جاهای خوبی از کتابمان می‌رسیم! بیایید قسمت بعدی تا به شما بگوییم!

6. پاسخ به سؤالات بخش قبل

تا اینجا مجموعه زیادی از سؤالات ارزشمند و دقیق داریم که باید به آن‌ها پاسخ بدهیم. این پاسخ‌ها بدنه اصلی کتاب ما را ایجاد می‌کنند. اما اگر فکر می‌کنید پاسخ دادن به این سؤالات خیلی سخت است، باید بگوییم عجله نکنید! در ادامه بهترین روش‌ها برای پیدا کردن جواب این سؤالات را به شما می‌گوییم:

۱. تجربه و نگرش خودتان

اگر می‌خواهید کتابتان لحن و ادبیات خودتان را داشته باشد تا جایی که می‌توانید این سؤالات را بر اساس تجربه و دانش خودتان جواب بدهید. پیشنهاد ما این است که موضوع کتابتان را طوری انتخاب کنید که حداقل نیمی از جواب‌ها بر اساس تجربه، دانش و نگرش شما باشد.

۲. تحقیق در اینترنت

گوگل همیشه کمک‌حال ماست! برخی دیگر از سؤالات را می‌توانید از به‌روزترین و تحقیقات و آمارها و نظرسنجی‌های منابع معتبر و مرجع با جستجوی حرفه‌ای در گوگل پیدا کنید.

۳. کتاب‌های مرجع و معتبر

استفاده از برخی مطالب کتاب‌های پرفروش و معتبر در متن کتاب نه‌تنها هیچ اشکالی ندارد؛ بلکه ارزش و اعتبار کتاب شما را هم بیشتر می‌کند. البته باید به منبع آن مطلب به‌صورت نقل‌قول اشاره کنید.

۴. مصاحبه با متخصص‌ها

در هر حوزه‌ای افراد متخصصی هستند که می‌توانید از دانش آنها استفاده کنید. پیشنهاد می‌کنیم تعدادی از سؤالاتتان را به‌صورت حضوری یا غیرحضوری از این متخصص‌ها بپرسید.

۵. نظرسنجی

یکی دیگر از بهترین راه‌های پیدا کردن پاسخ سؤالات این است که نظر افراد جامعه را بپرسید. اگر رسانه‌ای دارید، از آن استفاده کنید و اگر ندارید بهترین راه استفاده از رسانه‌های معتبر و پر مخاطب دیگران حتی با پرداخت هزینه است.

6. تبدیل پاسخ سؤالات به متن کتاب

خب حالا شما سؤالات زیادی دارید که به آن‌ها پاسخ داده‌اید! تبریک می‌گوییم؛ چون تقریباً به انتهای نوشتن کتاب رسیدیم!

وقت آن است که فصل‌های کتاب را سروشکل داده و انتخاب کنید که از کدام سؤالات و پاسخ‌ها باید استفاده شود. این قسمت نیاز به بررسی بیشتر شما دارد و باید پاسخ‌هایی که در دستتان دارید را با حذف و اضافه کنار هم قرار داده و پازل کتابتان را بچینید.

چند نکته مهم در ساخت کتاب الکترونیک

1. سؤال و جواب‌ها را بپزید!

سؤال و جواب‌هایی که جمع‌آوری کردید حکم خشت خام کتاب شما را دارند، باید آن را بپزید. لزومی ندارد از همه آن‌ها استفاده کنید. شاید بعضی سؤالات نیاز به حذف داشته باشند، بعضی‌هایشان باید با هم ترکیب شوند. در واقع این روشی که به شما گفتیم برای پیدا کردن ایده محتوای کتاب بود و شما این ایده‌ها را باید پرورش دهید.

2. زیبایی در کتاب الکترونیک مهم است

یک ایبوک پرطرف‌دار علاوه بر محتوای عالی باید ظاهر جذابی داشته باشد. استفاده از تصاویر خلاقانه، نمودار، باکس‌های محتوایی، جداول و… با صفحه‌آرایی جذاب محتوای کتاب را اثرگذارتر می‌کند.

3. مقدمه جذاب بنویسید

مقدمه جذاب یک کتاب حکم قلابی را دارد که مخاطب را به داخل کتاب می‌کشاند. پس در این مورد هم باید نهایت خلاقیت را به خرج داده و یک مقدمه جذاب، گیرا و اثرگذار بنویسید.

برای مثال می‌توانید از تجربه خودتان بگویید که باعث شد این کتاب را بنویسید یا از تأثیری که مطالب این کتاب برای شما داشته بنویسید و…

4. ارتباط بین مطالب و فصول را حفظ کنید

سعی کنید بین فصول و بخش‌های کتاب یک ارتباط مفهومی ایجاد کرده تا مخاطب بهتر متوجه موضوع شود. برای مثال در انتهای هر بخش می‌توانید گریزی به بخش بعدی بزنید یا در ابتدای هر بخش خلاصه‌ای از بخش قبل را یادآوری کنید.

5. خلاصه‌ای از نکات مهم فصل را در ابتدای آن بیاورید

پیشنهاد می‌کنیم در ابتدای هر فصل تکلیف مخاطب را روشن کنید و به او بگویید که در این فصل قرار است چه موضوعاتی را بخواند. این کار تجربه کاربری کتابتان را به‌شدت بهتر می‌کند.

6. انتشار و ترویج کتاب را جدی بگیرید

اگر سایت تخصصی دارید، می‌توانید کتابتان را در سایت خودتان منتشر کنید. سایت شما باید در حوزه کاریتان سئو شده باشد تا مخاطب در گوگل کتابتان را به راحتی پیدا کند. در این مورد دو مقاله بهترین دوره سئو و بهترین دوره تولید محتوا را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

اما اگر سایت شخصی ندارید می‌توانید از سایت‌های فروش ایبوک مثل فیدیبو یا کتابراه استفاده کنید. فراموش نکنید که مخاطب باید از وجود کتاب شما اطلاع داشته باشد، پس از قدرت شبکه‌های اجتماعی برای ترویج کتابتان غافل نشوید.

…

خب به شما تبریک می‌گویم! اگر این مقاله را تا اینجا خواندید الان یک متخصص نوشتن ایبوک هستید. وقت آن رسیده که مطالب را جمع‌بندی کنیم.

کلام آخر

در هر برهه از زمان امکانات و شرایطی ایجاد می‌شود که کار را برای ما راحت‌تر می‌کند. نمونه‌اش همین ایبوک! این پدیده به‌شدت جذاب برای نویسنده‌ها و کتاب‌خوان‌ها!

در این مقاله سعی کردیم یک نقشه راه برای نوشتن ای بوک به شما بدهیم و نکات مهمی را با هم مرور کردیم. از شما می‌خواهیم تجربه خودتان را در مورد نوشتن ای بوک برای ما بنویسید تا در تکمیل شدن این مقاله از آن استفاده کنیم.

نویسنده این محتوا: علیرضا طلایی – آیدی تلگرام جهت طراحی ایبوک حرفه‌ای – https://t.me/Artalaeiiii